Landgoed Avegoor in Ellecom en ‘Oranje’.

Door: Joop Zijlstra

King William III (wikipedia.nl)

Volgens bericht van de Oranjevereniging huis aan huis beginnen mensen in Ellecom de dag op 30 april om 8.45 uur. 

Ze zingen op het dorpsplein het Wilhelmus en hijsen er de vlag. Daar dichtbij planten zij met de burgemeester een koningslinde. Vervolgens gaat het, onder begeleiding van fanfare Excelsior, in optocht met versierde fietsen en skelters naar landgoed Avegoor. Die van Ellecom zingen daar ‘Piet Hein’ en ander liederen. Ze kijken op groot scherm naar de abdicatie, de balkonscène en de inhuldiging. Tussentijds is er stoelendans en touwtrekken. Een mooi bestede dag.

’s Avonds groot Oranjebal. (Toegang € 15,--, inclusief hapjes.)

Ook Avegoor kan niet van de wind leven. Het blijft commercie. De nieuwe eigenaar nodigde eerder al, ook huis aan huis, heel Ellecom uit voor een open dag op Avegoor.
Is nu de Oranjevereniging gestrikt?

‘Avegoor heeft een rijke historie opgebouwd’, schrijft de directie. ‘Onder andere had de Koninklijke familie het landgoed in bezit van 1648 – 1800.’ Dat is onzin natuurlijk. De Republiek der Verenigde Nederlanden kende geen Koninklijke familie, en Auergoor was in die tijd een boerderij met wat (bos)grond.  

Hoe dat ‘koninklijk’ in de geschiedenis dan toch waar te maken?

De oudheidkundige kring in de gemeente Rheden helpt met de onderbouwing: ‘Stadhouder Willem II kocht het landgoed in 1648, zoon Willem III erfde het. Die familie had landgoed Hof te Dieren al in bezit, maar vanuit Avegoor was het in omliggende moerassen gemakkelijker fazantenschieten.’

Dan het klapstuk van de redenering door de kring: ‘Ook in zijn tijd als koning van Engeland was Willem meer dan enig ander uit de rij van opvolgers hier aanwezig.’ Koninklijk verblijf, vanwege Engeland dus.

De oudheidkundige kring mag Avegoor koninklijk verblijf noemen, bereid als men is om mee te gaan in opwaardering van Avegoor uit zakelijk oogpunt.
De Oranjevereniging wordt nu zelfs bij Avegoor betrokken.

Weten de oudheidkundige kring en de Oranjevereniging wel van andere

Pieter Frits (17e eeuw) De Moord op de gebroeders De Witt 

betrokkenheid van stadhouder Willem III? Hij was niet enkel hier op fazantenjacht, Willem was ook elders op jacht, bijvoorbeeld in ’s Gravenhage, in het rampjaar 1672 om precies te zijn. Daar liet hij de gebroeders Johan en Cornelis de Witt vermoorden. De eerste was raadspensionaris van de Staten van Holland. Recent verscheen een belangrijk boek over de affaire. Willem III schakelt een huurmoordenaar in. Die man blijft uit handen van de rechters, en krijgt van Willem levenslang een jaargeld. Handlangers worden door de stadhouder eveneens bedacht, met zwijggeld. Toen die later protesteerden tegen de geringe hoogte van het bedrag liet Willen III hen vermoorden, net als de fazanten in de moerassen rondom Avegoor.

De oudheidkundige kring en de Oranjevereniging Ellecom, gaan aan dit aspect voorbij.

Er speelt nog iets. De Oranjeverenging viert straks haar ‘feest van de inhuldiging’ op Avegoor. Dat is een voormalig opleidingscentrum van de Nederlandse SS. Ondanks dat is het  te billijken dat Avegoor benut wordt als feestruimte.

Op landgoed Avegoor was een opleidingsinstituut voor de
 Nederlandse SS gevestigd. Hier werden de Nederlandse
 SS-mannen door ideologische vorming en paramilitaire
 training vertrouwd gemaakt met het gedachtegoed van de SS (niod.nl).

Het was naast ‘koninklijk verblijf’, ook lange jaren SS-verblijf. De oudheidkundige kring mag Avegoor desnoods nog koninklijk verblijf noemen maar dan niet voorbijgaan aan de moord van Willem III, later koning van Engeland, op de gebroeders De Witt. Ook het SS-verhaal mag niet naar de achtergrond worden verwezen, zoals de oudheidkundige kring suggereert.

Men schrijft mij immers: ‘Het zwarte boek van vijf jaar uit de rijke historie van de plaats Avegoor sinds 1356, hoeft voor menigeen niet meer zonodig en onnodig opgerakeld te worden’.

Dát te lezen in het zicht van de dodenherdenking van 4 mei!

Het 'Joods monument' in Ellecom is een in brons gegoten
 tafeltje waarop 136 kiezelstenen liggen. In het midden
 van de tafel zijn de initialen van de drie joodse mannen
 aangebracht die het werkkamp in Ellecom
niet hebben overleefd (Harry de Leeuw, 1995)

In Ellecom worden dan speciaal drie joodse mannen herdacht. Zij vonden de dood bij het werk voor SS-ers op Avegoor.

Is het een idee om de dodenherdenking op landgoed Avegoor te houden? Waarom ook herdenking in een kerk? Juist dáár horen die jodenmannen niet bij.

De herdenking kan beter niet door de Oranjevereniging worden georganiseerd. Wat hebben ‘de Oranjes’ daarmee van doen? Maakten die zich in het begin van de oorlog niet ijlings uit de voeten, met hun geld? Veilig, ver weg!

Laat Oranje en de Oranjevereniging buiten de dodenherdenking. De herdenking op 4 mei kan voortaan op landgoed Avegoor.  

Joop Zijlstra, Ellecom

zijlstravangool@gmail.com